Ziraat Mühendisliği Platformu

Sanayiciler çiftçi oluyor

Kimisi hobi olsun diye kimisi de gördükleri boşluğu değerlendirmek için girdikleri tarım ve hayvancılık sektörüne yatırım yapan işadamlarının sayısı artıyor.

Aralarında Mustafa Koç, Remzi Gür, Aydın Doğan, Ali Sabancı, Rifat Hisarcıklıoğlu ve Ethem Sancak'ın da bulunduğu birçok patron, geleceğini aydınlık gördükleri tarım ve hayvancılıkta yatırıma başladı. Kriz döneminde ekonominin yüzde 3,3 daralmasına karşılık tarımın yüzde 2,7 büyümesi bu sektöre olan ilgiyi daha da artırdı.

Tarım sektöründe yaşanan olumlu gelişmeler, sanayicileri modern işletmeler kurmaya yöneltti. Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) üyeleri dahil, sanayici kimliğiyle bilinen birçok işadamı çiftçiliğe soyundu. Sanayi, finans, iletişim ve enerji sektöründe faaliyet gösteren holdingler, özellikle geleceğini aydınlık gördükleri organik tarımda yatırıma başladı. Tarım sektöründe yatırım için güç birliği arayışları da devam ediyor. İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi'nde (İAOSB) bir grup sanayici, ortaklık modeliyle tarım ve hayvancılık yatırımı planlıyor. Patronların tarım yatırımı için tercih ettiği bölgelerin başında ise Ege geliyor. Burada arazi alıp seracılığın yanı sıra kiraz ve zeytinlik bahçeleri kuruyorlar.

"Sanayici-işadamı" kimliğiyle bilinen patronları tarım sektöründe yatırıma yönlendiren sebeplerin başında, Avrupa Birliği (AB) tarım politikalarına uyumla bu sektörde verilecek teşviklerin önümüzdeki yıllarda artacak olması geliyor. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne (TİGEM) ait geniş çiftlikler ve Hazine arazilerinin kiralama yöntemiyle özelleştirilmesi ise başka bir sebep olarak gösteriliyor. Geçtiğimiz yıllarda fiyatları anormal ölçülerde yükselen pirinç, nar, mercimek ve bu yıl et fiyatlarında yaşanan artış, sektöre daha profesyonel yaklaşımı zorunlu hale getirdi. Türkiye ekonomisi temmuz-eylül döneminde yüzde 3,3 küçülürken, tarım sektörünün yüzde 2,7 oranında büyümesi dikkatleri üzerine çekti.

Daha önce ziraatle hiç ilgisi olmayan fakat son birkaç yıldır organik tarıma ve hayvancılığa yatırım yapanlar arasında Koç, Doğan, Cıngıllıoğlu, Arıkanlı, Esas, Silkar, Söktaş gibi holdinglerle Global Menkul Kıymetler, Saray Halı, Sancak Grubu, Orka Group gibi büyük kuruluşlar bulunuyor. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, tekstilci Remzi Gür, Öztiryaki Grubu, Tahincioğlu ailesi, Özler Grup da yatırım için Ege'yi seçen İstanbullu yatırımcılar arasında bulunuyor. Tahincioğlu Holding, Manisa'nın Salihli ilçesinde 52 bin adet kiraz fidanı dikti. Fidanlar kanserli çıkınca, yatırıma bir süre ara vererek toprağı mısır ve fiğ gibi bitkilerle dinlendirdiler. Önümüzdeki yıl tekrar kiraz dikecek olan Tahincioğlu, yeni arazi alma arayışlarına da devam ediyor. Türkiye'nin en büyük endüstriyel mutfak ürünleri üreticisi Öztiryakiler ise İzmir'in Menderes ilçesinde 250, Karaburun'da bin 250 dönüme zeytin dikti. Berna Tarım Ürünleri de Salihli'de 660 dönümde kiraz yetiştiriyor. Berna, toplam 3 bin dönüm alanın bin 800'ünde kiraz dikmeyi planlıyor. Bir bölümünde de "Thomson" adı verilen sofralık üzüm yetiştirecek. Ramsey'in sahibi Remzi Gür, geçen yıl ihalesini kazandığı Aydın'ın Sultanhisar ilçesindeki jeotermal sahasında sera kuracak. Gür, Gökkale Tarım şirketi aracılığıyla 35,5 milyon dolar yatırımla 148 bin metrekare alanda seracılık yapacak.

İAOSB Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Uğurtaş ise bu dönemde sanayicilerin yeni fırsat arayışlarına girdiğine dikkat çekti. Uğurtaş, "Ben tekstilciyim. Kriz sebebiyle tekstilin tabana yayılma şansı kalmadı. Birçok sanayici arkadaşım çıkış yolu arıyor. Biz de bu dönemde ciddi bir pazarın olduğu tarım ve hayvancılık sektörüne yatırıma karar verdik." dedi. Güç birliği fikrinin ilk etapta beş kişi arasında çıktığını, daha sonra aralarında bölge sanayicilerinin bulunduğu 45 kişiyle toplantı yaptıklarını anlatan Uğurtaş, Kipa ve EGS modeli bir ortak girişim oluşturacaklarını anlattı. Tarım ve hayvancılık alanında ilk etapta sera yatırımı planladıklarını belirten Uğurtaş, başlangıç için 50 dönümlük arazi düşündüklerini, Seferihisar, Kınık ve Salihli gibi jeotermal bulunan ilçelerde araştırma yaptıklarını kaydetti. Yaklaşık 3 milyon liralık yatırım planlandığını söyleyen Uğurtaş, 200 ortaklı bir yapı olacağını ifade etti.

Ege ve GAP işadamları içinen gözde bölgeler

Ramsey, Aydın'da 35,5 milyon dolara jeotermal sera kuracak.

Tahincioğlu, Salihli ve başka bir yörede 10-15 milyon Euro yatırımla meyvecilik yapacak.

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Turgutlu'da jeotermal seracılığa başladı.

Ethem Sancak, Ata-Sancak Acıpayam Tarım İşletmesi ile sektörde faaliyet gösteriyor.

Karabey Denizcilik, Salihli'de 700 dönüme kiraz ve soğuk hava deposu kuruyor.

Koç Grubu, GAP'ın en büyük tarım ve besicilik işletmesini Şanlıurfa'da açtı. Grup, Denizli Acıpayam'daki devlet üretme çiftliğini de kiraladı.

Doğan Holding, Kelkit'te açtığı Doğu Anadolu'nun en büyük hayvan besi çiftliğiyle AB tarafından ödüllendirildi.

Cıngıllıoğlu Holding, Niğde'nin Bor ilçesinde 22 milyon dolarlık organik tarım yatırımı yaptı.