Ziraat Mühendisliği Platformu

Kaktüs deyince aklınıza ne gelir? Kaynana Dili veya Kaynana Sopası mı? Antalyada bir kaktüs cenneti bulunuyor. Kendisine hediye edilen üç kaktüs Taner Angayın hayatını değiştirmiş. 1970li yılların Türkiyesinde, sağ-sol kavgaları kapısının önünde sürerken işleri iyi gitmeyen Angay, Almanyaya göç etmiş. Orada kaktüsün farklı türlerini görünce koleksiyon yapmaya karar veren Angay, 6 yıl sonra, yaklaşık 600 kaktüsü ile Türkiyeye dönmüş.

Bir süre hangi işle meşgul olacağını düşünen Angay, Neden ben bu işi yapmıyorum? diyerek kaktüs üretip satmaya başlamış. Angay şimdi ürettiği kaktüsleri İstanbul, Ankara ve İzmire, hatta internet aracılığıyla dünyanın dört bir yanına satıyor. 1994 yılında Antalya merkeze taşınan Angay, 2 yıldır da Varsak kasabasındaki 2 bin metrekareyi aşkın alanda 3 bin 800 çeşit kaktüs yetiştiriyor.

* Neden kaktüs? Bu kaktüs sevgisi nasıl başladı?

1979 yılında bana 3 tane kaktüs hediye edildi. Pencere önüne koydum. İlkbaharda çiçek açtıkları için neredeyse aşık oldum. O yıllar terör yıllarıydı. Seyahat acentem vardı. Ancak yaşanan olaylardan dolayı turist sayısında azalma yaşandı. Ben de bunun üzerine şirketimi kapatarak Almanyaya gittim.

* Almanyada nasıl sürdü bu kaktüs sevdası?

Almanyada farklı türleri tanıdım. Orada 600 tane kaktüsüm oldu . Türkiyede her şey düzelince yeniden ülkeme döndüm. Ancak bu sefer iş durumu söz konusuydu. Seyahat acentesi stresli bir iş. Ben de düşündüm, neden kaktüs üretmeyeyimdedim. Almanyadan tohum ve kaktüs getirdim, üretime başladım.

* Kaç tür var bahçenizde?

Şu an için 3 bin 800 çeşit kaktüs yetiştiriyorum.

Bahçenize gelen ve sizin gibi kaktüse gönül veren hangi ünlüler var?

Ediz Hun var. Zaten kendisi Avusturya Lisesinden sınıf arkadaşım. Ara sıra gelir görmeye...

EN KOLAY KOLEKSİYON

* Kaktüse kimler ilgi gösteriyor? Müşterileriniz size göre nasıl kişilikler?

Kaktüsle ilgilenen insanlar finansal durumu uygun olmasa bile kaliteli insanlar. Çünkü onların boş şeylere ayıracak zamanı yok. Kaktüsle ilgilenen insanlar iyi niyetli insanlardır...

Aile yaşantınızı etkiliyor mu bu tutkunuz?

Fazla etkilemedi. Eşim ve çocuklarım da seviyor kaktüs yetiştiriciliğini. 5 çocuğumuz var. Eşim ve ben beraber ilgileniyoruz kaktüslerimizle. Eşim emekli. Bu nedenle zaman sorunu da bulunmuyor.

Peki zor mu bakımı?

Bakımı zor değil ama çok çeşit olduğu için zorluk yaşanıyor.

Koleksiyon tutkunlarına önerir misiniz? Neden kaktüsü tercih etsinler?

En iyi yapılacak olan koleksiyon kaktüs. Çünkü bırakıp tatile gitseniz bile döndüğünüzde bir şey olmaz. Tek dikkat edilecek olan ilk sulamadan sonra toprağının kuruması. İkinci suda ise suyu verince doyuracaksınız. Ölmüyor, idare ediyor.

* Maliyetli mi kaktüs koleksiyonculuğu yapmak?

Hayır. Bir koleksiyoncu küçükken alır, kendi büyütür kaktüsü. Çapı 5 santimlik olan saksılardaki ürünler 2 YTLden başlıyor. Ama son derece nadide olan türler de var. Bunlar çok zaman istiyor. Ariocarpuz türü değerlidir örneğin. Üretimi zordur. Geç büyür, 5 senede ancak 2 santim olur. Litops ancak 4-5 senede büyür. Tabii tohumdan yapılan yetiştirme şeklinden bahsediyoruz.

Alan sorunu nasıl çıkıyor koleksiyoncunun karşısına?

Koleksiyoncu istediği kadar işini büyütebilir. 2-3 metrekarelik balkonda başlayanlar var. Zamanla bu hastalık oluyor. Balkon yetmiyor, ikinci balkona geçiliyor. Sonra başka bir yer derken en sonunda büyük seralara geçiliyor. Türkiyede benim tanıdığım böyle 5-6 kişi bulunuyor.

İTHALAT İZNİYLE BAŞLADI

* Kaktüs türleri nasıl ayrışıyor?

Kaktüsler üç ana gruba ayrılır. Biri bizim Frenk Yemişi dediğimiz aynı zamanda Kaynana Dili de denilen tipler. Bir de Kaynana Sopası olarak genellenen uzayan tipler var. Üçüncü grup ise Top Kaktüs olarak tanımlanan yuvarlak cins kaktüsler. Bunlar kendi içinde binlerce türe ayrılır. Örneğin Mamillarya cinsi kaktüsün yaklaşık 500 çeşidi var.

Sadece Almanyada 40 binden fazla kaktüs derneği üyesi, 300 binden fazla da koleksiyoncu varken, Türkiyede bu bitkinin uzun yıllar hiç üretilmemiş olmasını neye bağlayabiliriz?

Turgut Özal döneminde kaktüs ithalatına izin verilmese bugünü de göremeyecektik. Kaktüsün Türkiyedeki geçmişi 15 yıl gibi kısa bir zamandır. Avrupada kaktüs 500 yıldır yetiştiriliyor. Biz yılda yaklaşık 50 bin adet kaktüs yetiştiriyoruz.

Kaktüs biraz da sabırdır belki ve biz Türkler biraz tez canlıyız. Ondan tutulmamış olabilir mi ülkemizde?

Kaktüs, domates gibi hemen birkaç ayda satışa hazır hale gelmiyor. Tohumu attıktan yaklaşık 3 yıl sonra satılmaya başlanıyor. Bazıları ise 15 yılı buluyor. Kaktüsten hemen gelir elde edemezsiniz. Para kazanmadan 3 yıl pek kimse beklemez.

* Bakımın ve yetiştiriciliğin püf noktaları nelerdir?

Kaktüsün en kalitelisi tohumundan yetişeni. Kaktüs yetiştirmek zahmetli ve zaman alan bir uğraş. Aylarca susuz yaşayabilen dayanıklı bir bitki. Kaktüsü yetiştirirken dikkat edilmesi gereken en önemli husus, toprağı kurumadan su vermemek gerekiyor. Islaklığı sevmediği için fazla sulanınca kökleri çürüyor. Bir diğer önemli özelliği de kireçli toprağı sevmiyor. Onun için toprağını özel olarak dışarıdan ithal ediyoruz. Birçok insana gülünç gelen kaktüs yetiştiriciliği uçuk insanların işi.

* Kaktüsün vatanı neresidir?

Kaktüs Amerika kökenli bir bitki. Meksika, Orta ve Güney Amerika. Peru, Bolivya ve Afrikada da bazı kaktüs çeşitleri var. Afrikada daha çok succulent bulunmakta. Ayrıca Asyada da da 1-2 tür var.

Türkiyede yetişen kaktüs türleri nelerdir? Endemik kaktüsler var mı?

Türkiyede kaynana dilinin, yani opuntianın yerel bir tür olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca agave, sabırlık, Bodrum taraflarında sık sık gördüğümüz bitkiler, artık yerel bir tür gibi oldu.

* Kaktüs dikenleri batınca ne yapılır?

Kaktüsün diken acısı zamanla geçer. Diken batmalarında zeytinyağı sürmek iyi olur. Dikenin çıkmasını kolaylaştırır. Bazı kaktüslerin balık oltası gibi dikenleri vardır. Onları örnek olarak bulunduruyoruz ama satışını yapmıyoruz. Çünkü bunlar oldukça tehlikeli dikenlere sahipler.

Kaktüsleri bakım çeşitlerine göre (ışık/gölge isteği, su isteği) kaç gruba ayırabiliriz?

Türlerine göre kaktüslerin bakımı farklılık gösterebilir. Işık isteyen var, nispeten gölgeyi tercih edenleri var. Kışın eksi derecelere düşmedikçe etkilenmeyenler mevcut...

* En çok hangi kaktüslere talep var? Bu zaman içinde değişim gösteriyor mu?

Kaktüste de modalar var ve zaman zaman çeşitli türlere ilgi artıyor. Bir ara aşıl türlere ilgi fazlaydı. Şu sıralar lilops, yaşayan kayalar, ilgi görüyor.

Zehirli kaktüs türleri var mı? Dikenleri dışında çocuklardan özellikle uzak tutulması gerekenler?

Zehirli kaktüs diye bir şey yok. Ama narkotik kaktüsler var. Peru menşeili Lopofora Wiliamsi narkotik özelliğe sahip. Bu yüzden Peru dışına çıkarılması yasak. Bu özelliğinden ötürü, zamanında önemli ölçüde tahrip edilmiş. Peruda çiğnenerek kullanılıyor.

* Kaktüsler tohumdan üretilebilir mi?

Tohumdan üretim, inceliği çok olan zahmetli bir iş. Tohum çimlendirmeye gölgede başlanmalı. Geliştikçe ışık arttırılmalı. Nem ayarı çok önemli. Strofor kasalar tercih ediliyor üretiminde, altına çok iyi drenaj istiyor. Torf ve kum karışımından çok iyi bir vasat elde edilmesi gerek. Nemi korumak ve kediler, kuşlar tarafından eşelenmesini önlemek için üzerine cam kapatılmalı, sık sık da havalandırılmalı.

İNSANI SEVEBİLMEK İÇİN

* Kaktüslerin bakımı nasıl olmalı?

Yazın cam önü ve balkonlar uygun. Haftada bir su vermek yeterli. Nemine bakmalı, toprak kurumamışsa suyu vermekte acele etmemeli. Kaktüs susuzluğa değil fazla suya duyarlıdır. Kışın, hiç su vermeyin. Ancak, iç mekanlarda su kaybı olabilir. Kaloriferli yerlerde, cam önlerinde haftada bir duruma göre sulanabilir. Eğer kaktüs soğuk bir ortamdaysa ayda bir sulanması yeterlidir. İyi kaktüs suni besinle beslenmemiş olmalıdır. Suni beslenme hızlı büyümeye neden olsa da dayanıksız yapar bitkiyi...

* Son olarak ne söylemek istersiniz?

İnsanı sevmek için önce hayvan ve bitkiyi sevmeli. Hayvanları ve bitkileri sevmeyen insanı sevemez. İnsanı seven insanlar, kendilerini hemen belli eder. Kaktüste insana en kolay mutluluk veren bitkidir. Kolay ölmüyor, hiç ummadığınız bir anda dikenlerin arasından çiçek geliyor. Kısacası kaktüs mutluluktur...

Kaynak: Akşam Gazetesi

Arkadaşlar gerçekten kaktüs diyip geçmeyin ben askerde bana iat serada bunların bakınımını ve çoğaltımını yapıyordum ve hiç beklmediğiniz bu bitkilersize öyle bi çiçek veriyorki akıllara zarar ben şahsım adına ilk kez gördüm ve çok entresan eşeysiz üretildikleri için çok aşırı derecede çoğaltmak mümkün ilgili arklara duyurulur

arkadaşlar beni daha ilk yılım dersler zor mu bilgi verebilir misiniz?

yokk ya emin ol liseden daha kolay hiç kasma kendini tabi sınıf geçmek için 4.00 yapacaksan allah kolaylık versin ama 4 yapanlar ne olmuş:D:D bide o açıdan bak

banada 4 sene önce hediye bi kaktüs geldi ufacikti ve 3 sene özenle baktim ona ilk olarak gecen sene cicek acti muhtesemdi pembe pembe simdi yaklasik 10 cesit kaktüsüm var kimbilir belki bnde ilerde sirf kaktüsler üzerine calisabilirim onlari coook sefiorum:)

izmirde okuyorum ve bu kaktüsleri bi alışveriş merkezinde gördüm ... çok hoşuma gitti ama yurtta kalldığım için yetiştirebilirmiyim diye düşündüm ... ama bu yazıyı okuduktan sonra kesinlikle almaya karar verdim