Ziraat Mühendisliği Platformu

Toprağın ihtiyacına göre gübre

Verimlilik, sanayiden sonra tarımda da ön plana çıkmaya başladı. Pek çok çiftçi, iyi ve çok mahsul elde etmek için damlama sulama yöntemine geçerken, cömertçe gübre kullanmaktan çekinmiyor

Ancak toprak çeşitliliği dikkate alınmadığı için çoğu zaman kullanılan gübre amacına ulaşamadığı gibi, tarlanın verimini de düşürebiliyor. Sektörün önde gelen şirketlerinden Gübretaş, doğru gübre kullanımı için harekete geçti. Genel Müdür Mehmet Koca, bu çerçevede Türkiye'nin toprak haritasını çıkarmaya başladıklarını açıkladı. Şirket şimdiye kadar 4 bin toprak numunesinin incelemesini gerçekleştirdi. Hedef, rakamı 10 bine çıkarmak. Alınan sonuçlara göre ilk deneme Trakya bölgesinde yapıldı. Çinkosu bir hayli eksik olan bölgede, çiftçilere bu çerçevede geliştirilen çeltik gübresini kullanmaları tavsiye edildi. Sonuç olarak rekolte, dekarda 800'den bin kilograma çıktı.

Sanayi toplumuna geçişin sıkıntısını yaşayan Türkiye, teşviklere rağmen tarımda istediği başarıyı elde edemiyor. Bunda, pek çok etkenin rolü olmasına rağmen, özellikle toprak analizi yapılmadığı için oluşmayan ürün bilinci ilk sıralarda geliyor. Bazı yöre ve havzaların bir bölümünde yapılan ve yaygın olmayan detaylı toprak haritaları sayılmazsa, ülke genelinde toplu değerlendirme yapılabilecek bir veri bulunmuyor. Sadece 1966-1971 yıllarında yapılan ve 1982-1984 yılları arasında güncelleştirilen yoklama düzeyinde toprak etütleri mevcut. Yeni ürün geliştirme çalışmaları esnasında, toprağın ihtiyacına göre karışımlar yapmak isteyen Gübretaş, bu çerçevede şimdiye kadar yapılan çalışmaları birkaç adım daha ileri götürecek bir projeye imza atıyor. Türkiye'nin toprak haritasını çıkarmak için kolları sıvayan şirketin hedefi, Türkiye'nin toprak verimliliğini ortaya çıkaracak bir harita hazırlamak.

Bunun için homojen olarak farklı bölgelerden alınan toprak numuneleri Gübretaş'ın Yarımca ve İskenderun laboratuvarlarında analiz edilerek, toprağın yapısı, pH düzeyi, organik madde durumu, tuzluluk düzeyi, kireç miktarı, fosfor ve potasyum düzeyleri ve mikro element miktarları belirleniyor. Numunelerin alındığı yerlerin koordinatları GPS (Coğrafi Konumlandırma Sistemi) cihazı ile belirlenip, tanımlanan bu noktalar bilgisayar ortamına aktarılıyor. Analiz edilen toprakların makro ve mikro besin elementleri değerleri bilgisayar ortamında haritaya yükleniyor. Toplam numune sayısı 10 bini bulduğunda, veriler coğrafi bölgelere göre sınıflandırılacak ve Türkiye'nin toprak verimliliği haritası oluşturulacak.

Gübretaş Genel Müdürü Koca, "Şu ana kadar Türkiye'de 4 bin noktanın taraması yapıldı. Sonuçlara göre gübre tavsiye raporları hazırladık." bilgisini verdi. Şirketin kadrolu elemanı olan ziraat mühendisleri, sonuçları çiftçilere de aktarıyor. Doğru gübre ve gübreleme yöntemi seçimi, toprak analizi ve bilinçli tarımsal üretim konularında bilgilendiriyor. Projenin 2011 yılında tamamlanması hedefleniyor. Koca, toprak verimliliği haritası projesinin hedefini şöyle açıkladı: "Topraklarımızın coğrafi bölgelere göre makro ve mikro besin elementleri açısından verimlilik durumunu tespit etmek. Daha sonra elimizdeki verileri, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ve üniversitelerin benzer çalışmalarıyla dijital ortamda birleştirerek, ülkemizin toprak verimliliği haritası için veri tabanı oluşturmak. Çiftçilerimizi bilinçli gübre kullanmaya teşvik etmek. Bitkiye özel gübre oluşturulması amacıyla veri oluşturmak. Problemli arazileri tespit etmek ve bu problemlerin çözümüne katkı sağlamak." Türkiye'nin en büyük çiftçi kuruluşu Tarım Kredi Kooperatifleri'nin iştiraki olan Gübretaş, söz konusu çalışmayı, sosyal sorumluluk projesi olarak yürütüyor. Türkiye, yıllık 5-5,5 milyon ton kimyevi gübre tüketiyor. Bunun 2-2,5 milyon tonu ithalat yoluyla yurtdışından tedarik ediliyor.

Bitkiye özel gübre üretiyor

Gübretaş, toprak haritasını henüz tam olarak çıkaramamış olsa da bitkiye özel gübreler üretmeye başlamış. Bugüne kadar şekerpancarı, tütün, mısır, çeltik ve hububat bitkilerine özel gübreler üreten şirketin ayrıca başta ayçiçeği olmak üzere diğer bitkilere yönelik araştırmaları da devam ediyor. Genel Müdür Koca, "Ürün yelpazemizde; mısır, ekin, çeltik, tütün, pancar olmak üzere şu anda 5 çeşit farklı gübre var. Üstelik fiyatları alternatif gübrelerden daha uygun. Toprağı insan vücudu gibi düşünün. Neye ihtiyacı varsa onun verilmesi lazım. Biz yaptığımız araştırmalarla bunları tespit ediyoruz." ifadelerini kullandı.

Trakya toprağında çinko çok az

Gübretaş'ın Trakya'da yaptığı toprak analiz çalışması ilginç sonuçları ortaya çıkardı. Nokta nokta yapılan taramalarda toprakların; yüzde 54'ünde fosfor fazlalığı, yüzde 83'ünde organik madde miktarları düşüklüğü, yüzde 81'inde çinko noksanlığı, yüzde 4'ünde demir noksanlığı, yüzde 29'unda potasyum eksikliği tespit edildi. Ayrıca toprakların yüzde 49'unun pH'sinin alkali, yüzde 51'inin ise asit karakterli olduğu ortaya çıktı.