Son Güncelleme:Cuma, 03 May 2013

Hoş geldiniz, Ziyaretçi
Kullanııcı Adı: Şifre: Beni hatırla

BAŞLIK: SİYAH DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ

SİYAH DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ 9 yıl 9 ay önce #3586

  • korayuslu
  • korayuslu's Avatar
  • ÇEVRİMDIŞI
  • Yeni Üye
  • Gönderiler: 1
SİYAH DOMATES YETİŞTİRİCİLİĞİ

Koyu kahverengi veya siyahın değişik tonlarındaki domatesler, besin değerler etli yapılı, kokulu ve kendine has tada sahiptir. Domatesteki genetik çeşitlilikten faydalanılarak geliştirilmiş olup genetik modifikasyon içermemektedir. Koyu kahverengi veya siyah domates kırmızı domateslere göre daha fazla vitamin ve antioksidan madde içermektedir. Yalnız tüm çeşitlerde bu doğru değildir. Domatesin rengi ve iriliği ne olursa olsun çeşitten çeşide göre değişmektedir. Antosiyanin maddesi ne kadar fazla ise kanser ve kalp rahatsızlıklarına karşı vücuda o kadar yardımcı olur.
Domatesin anavatanı Güney Amerika ülkeleri olup ilk defa Meksikalılar tarafından kültüre alınmış, daha sonra Amerika’dan Avrupa’ya ve dünyanın diğer ülkelerine yayılmıştır. Ülkemizde ise 19. Yüzyılın sonunda Adana’dan başlayarak yayılma göstermiştir.
Domates yetiştiriciliği, domatesin rengi ne olursa olsun aynıdır. Sadece iklim isteklerinde gece gündüz sıcaklık isteklerini ne kadar optimuma yakın olursa o kadar iyi renk, tat ve antosiyanin birikimi oluşacağından gece gündüz sıcaklığına çok çok dikkat edilmelidir. Buna ilave olarak gübreleme programının adına doğru uygulanması kalite ve verimin iyi olmasında kaçınılmazdır.
Botanik özellikleri
Kök: Domates bitkisi oldukça derin bir saçak köke sahiptir ve bu köklerin derinliğine ve yanlara dağılımı 1-1,5 m’yi bulur. Kökün dağılımını topraktaki suyun hareketliliği etkiler. Bu nedenle serada yetiştirilen domateslerin kökleri zayıf olduğundan bitkilerin askıya alınması gerekmektedir. Gövde ve yapraklar: Gövde başlangıçta yuvarlak, yumuşak ve tüylü iken daha sonraki dönemlerde yuvarlaklık köşeliliğe, yumuşaklık sertliğe dönüşür. En iyi Domates TürleriHer yaprak koltuğundan yeni sürgünler verir.
Büyüme tipi açısından domates üç gruba ayrılır.
1 .Bodur domatesler
2.Yarı bodur domatesler
3.Sırık domatesler
Bodur çeşitlerde; çeşitlere göre erkenci çeşitlerde 6-8 yaprak, geççi çeşitlerde 9-14 yaprak oluştuktan sonra gövde üzerinde büyüme ucu farklılaşmaya uğrar ve çiçek salkımı taslağı haline dönüşür, büyümeyi durdurur ve koltuklar sürmeye başlayarak sürgün oluşturur. Bu koltuk üzerinde yeniden yapraklar oluşur, 2-3 bazen de 4 yaprak oluştuktan sonra aynı olay gerçekleşir, başkalaşıma uğrar, çiçek salkımı haline döner ve büyüme bu şekilde dallı olarak devam eder.
Sırık çeşitlerde; başlangıç aynıdır, büyümeden sonra büyüme ucu farklılaşmaya uğrar, fakat bu farklılaşmadan sonra bunun hemen yanından (çiçek salkım taslağı) yeni bir meristematik doku doğar ve ana gövde gibi büyümeye devam eder. Yeni gövdenin üzerinde 2-3 yaprak oluşur ve tekrar başkalaşıma uğrayarak yeni bir büyüme konisi oluşur ve büyüme böyle devam eder. Ana gövde sınırsız olarak büyümeye devam eder. Bu sırada koltuk sürgünleri de oluşur ve gelişir. Ancak bu koltuk sürgünleri bırakılırsa ana gövde büyümesi yavaşlar.
Çiçek durumu salkım biçiminde olup, salkımlar ana gövde üzerindeki büyüme ucundaki meristematik dokuların farklılaşmaya uğramasıyla oluşur ve üzerinde çok sayıda çiçek bulunur. Salkımdaki çiçek sayısı çeşitlere, yetiştirme koşullarına, özellikle salkımların oluştuğu devredeki iklim, beslenme koşullarından etkilenir. Salkım yapısı çeşitlere göre değişir. Basit, basit çatallı ve dikotomik çatallı salkım olmak üzere 3 tip salkım sayısı çeşit ve genetik yapıdan etkilenir. Fide ve salkım oluşum döneminde azotun, gece sıcaklığının, nemin düşük ve ışıklanmanın yüksek oluşu, çatallılığı, çiçek sayısını artırır ve çiçeklenmeyi öne alır. Gece yüksek sıcaklıklar (18-200C), fazla su, yüksek hava nemi, düşük ışık, yüksek azot gibi koşullar çiçeklenmeyi geciktirir ve çiçek salkımı üzerindeki çiçek sayısını azaltır.
Siyah DomatesSalkımlar üzerindeki çiçek sayısı genotipe göre değişir. Ayrıca salkımlar üzerindeki çiçek sayısı açıkta yetiştiricilikte 3-5 arasındadır. Sırık çeşitlerde 6-7’den 40-50’ye kadar çıkar. Basit çiçeklerde (iri meyveli olanlarda) 4-5-6 civarında, orta meyvelilerde 7-8, küçük meyvelilerde 10-12, kiraz meyvelilerde 10-15'dir. Basit çatallı ve dikotomik çatallılarda meyve iriliğine bağlı olarak 30-50 arasındadır.
Çiçek yapısı erseliktir ve 5’li yapıya sahiptir. Çanak ve taç yaprakların alt kısımları birleşik olup, üst kısımlar her ikisinde de ayrı ve sarı renklidir. Beş adet erkek organ, 1 adet dişi organ, orta büyüklükte stigma, uzun bir stilus ve küçük bir yumurtalık taşır. Genelde erkek organ (anterleri) dişicik tepesinden yukarıda bulunur. Bu özellikle kendine döllenmeyi azaltıcı bir etkendir. Dişi organ 2 karpellidir. Fakat karpel kendi arasında bölünerek çok karpelli durum alır. Meyve şekli çok değişkendir.
Domates genellikle kendine döllenir. Döllenme, bitkilerin rüzgar veya her hangi bir nedenle sallanması ve böcekler aracılığıyla olur. Döllenmeyen çiçekler dökülür. Dökülmeyenler ise partenokarp küçük meyveler oluşturur. Yabancı döllenebilen çeşitlerin tohumları daha iridir ve bu tohumların bitkileri daha iyi gelişir ve verimlidirler. Domateste bal arıları iyi çalışmaz. Bombus arıları çok iyi çalışır.
Tohumlar bölmeler içinde plasentada oluşurlar. Domates tohumları 20-22°C’de çimlenirler. Bu sıcaklık derecelerinin altındaki düşük sıcaklıklarda çimlenme yavaş iken bunun üzerindeki sıcaklıklarda düzensiz çimlenme meydana gelir.
İklim ve Toprak İstekleri
Domatesin optimum gelişme sıcaklığı, gündüz 17-26°C, gece ise 14-18°C’dir. Sıcaklık isteği gelişme dönemine göre farklılık gösterir. Gece ile gündüz arasında 6-7° C sıcaklık farkı olması gerekir. 10°C’nin altında ve 30°C’nin üzerinde döllenme de çeşide bağlı olarak problemler ortaya çıkmaktadır. Düşük ışık şiddeti çiçek dökülmelerine neden olur. Hava neminin % 70 olması daha olumlu sonuçlar verir. Domates toprak isteği yönünden seçici değildir. Kumlu topraklardan hafif killi topraklara kadar her toprak tipinde yetişebilir. En uygun toprak pH’sının 6-6,5 olması gerekir.
Çeşit Seçimi Domates de çeşit seçimini pazar istekleri, yetiştiricilik dönemi, verim, kalite ve hastalıklara dayanıklılık özellikleri etkilemektedir.
Yetiştirme Tekniği
Tohum miktarı, dekarda bulunacak bitki sayısına göre 10-20 g/da arasında değişir. Dekarda olması gereken bitki sayısı yaklaşık olarak 3000 bitkidir. Fideler yaklaşık 6-7 yapraklı olunca dikim yerlerine dikilirler. Dikimde uygulanacak dikim aralıkları; örtü altı ve açıkta yetiştirme, çeşitlerin gelişme durumuna göre (sırık veya bodur, kuvvetli veya zayıf oluşuna göre) değişir. Genellikle sera yetiştiriciliğinde en uygun çift sıralı yetiştiriciliktir. Çift sıralı yetiştiricilikte geniş sıra aralığı 90-110 cm, dar sıra aralığı 45-60 cm ve sıra üzeri 35-50 cm olmalıdır. Bu aralıklar kuvvetli ve zayıf gelişenlere göre değişebilir.
Tek sıralı yetiştiricilikte bodur çeşitlerde sıralar arasında 100-150 cm , sıra üzerinde 35-50 cm; açıkta yetiştiricilikte sanayilik çeşitler için sıra arası ve sıra üzeri; bodur 130 x 40 cm ve sırık 75-100 x 30-40 cm’dir.
Sulama: Su ihtiyacı oldukça fazladır. Bir domates bitkisinin yetiştiricilik dönemi boyunca yaklaşık 130 litre suya ihtiyacı vardır. Bitkiler çiçeklenmeye kadar 75 litresini, çiçeklenmeden sonra ve hasat devresinde ise kalan kısmını kullanır. Çiçeklenme ve meyve tutumu döneminde su tüketimi maksimum olup günde yaklaşık 2 litredir. İdeal Siyah Domatesin Faydaarısulama yöntemi damla sulama olup, örtü altında mutlaka damla sulama önerilir. Karık sulama birçok yönden sakıncalıdır. Ancak açıkta yetiştiricilikte, büyük ölçekli işletmelerde karık sulama uygulanmaktadır. Yağmurlama sulama da yapılmaktadır. Bitkiler tüylü olduğundan ve hastalıklar açısından, özellikle nemli bölgelerde yağmurlama sulama önerilmemektedir. Sulamanın düzenli yapılması meyve kalitesi bakımından önemlidir. Meyvelerde fizyolojik hastalık olan çiçek burnu çürüklüğünün ve çatlamanın en önemli nedeni sulamadaki dengesizliklerdir. Seyrek ve kuvvetli sulamalar olumsuz, zayıf ve sık sulamalar yararlı olmaktadır. Genellikle çatlamalar sap kısmından başlar.
Gübreleme: Besin maddesi tüketimi oldukça fazladır. Besin maddesi tüketimi verimle yakından ilgilidir.
Yeni Mucize Siyah Domates

Besin maddesi tüketimi (kg/da):
Verim(ton/da)
N
P205
K20
MgO
CaO
5 ton
12
10
25
2
22
10 ton
35
15
60
7
35
15 ton
50
20
120
15
50


Besin maddesi yetersizliğinde fizyolojik hastalıklar görüleceğinden dengeli gübrelemeye çok dikkat edilmelidir.

Açıkta yetiştiricilikte;
Fosforun (P) tümü dikimden önce, Azot (N) ve Potasyumun (K)
1/3 ‘ü -* Dikimle birlikte
1/3 ‘ü -» İlk meyve tutumundan sonra 1/3 ‘ü -*• İlk hasattan sonra verilebilir.
Sera yetiştiriciliğinde 15’er günlük aralara bölünerek, N ve K20’un parçalı olarak verilmesi gerekir. Soğuk havalarda yaprak gübrelemesi ile beslenme düzenlenebilir.
Yabancı Ot Mücadelesi: İster karığa ister diğerlerine dikilsin yabancı ot mücadelesinde boğaz doldurma yapılır. Böylece gövdeden adventif kökler çıkar ve yüzey sağlanır. Su sıralar arasından verilir. Meyvelerin suya değmemesi sağlanır.
Sırığa ve ipe alma: Açıkta ve serada sırık domates yetiştiriciliğinde önem kazanır. Açıkta genellikle 2-3 kargı kamışı birleştirilerek bunlara bağlanır. Açıkta tahta kazıklara ya da bu kazıklar arasındaki iplere bağlanır. Serada ise ipe bağlanır.
Tek başına dik büyüyemeyen domates bitkilerinin mutlaka askıya alınmaları veya bir herekle dik durmalarının sağlanması gerekir. Askıda dikkat edilecek en önemli konu özellikle meyveler oluştuğunda bitkilerin alacağı ağırlığı çekecek dirence sahip yapıların inşasıdır.
Bu yapılara her bitki için ayrı ip bağlanır. İpler bitkiyi boğmayacak şekilde ayarlanır ve bitkiye 3. veya 4. yaprağın gövdeye birleştiği yerin altından gövdeyi boğmayacak şekilde bağlanır. Askıya alma işlemi bitkilerin elastik olduğu öğleden sonra yapılmalıdır ki bitkide yaralanmalar oluşmasın. Askıya alınan bitkilerin boyları aynı hizada olmalıdır. Bitkiler aynı hizada olmazsa aşağıda kalan bitkiler gölgede kalacağı için verimliliği düşecektir.
Budama: Domates de sırık çeşitlerde 4 türlü budama uygulanmaktadır.
1 - Uç alma: Bitkiler istenilen yüksekliğe ulaşınca 6-8 salkım üzerinden , son salkımın üzerinde 2 yaprak kalacak şekilde büyüme ucu kesilir. Tek ürün yetiştiriciliğinde yine salkım sayısı 10-12 olunca büyüme ucu alınır. Çok fazla ürün yerine, 6-7 salkım
2- Yaprak alma: Aşağıdan yukarıya doğru dönerli olarak gerçekleştirilir. Gelişmesini tamamlamış yapraklar koparılır. Böylece alt kısımlar daha iyi havalanır ve besin maddesi tüketimi azalır. Hastalık ve zararlıların gelişimi engellenir. Meyveli salkıma kadar olan kısımdaki yapraklar alınır ve içinin boşalması şeklinde ortaya çıkar.üzerinden büyüme ucu kesilir. Büyüme ucu kesilirken son salkım üzerinde 2 yaprak bırakılır.
Havalandırma:Örtü altı domates yetiştiriciliğinde en önemli kültürel işlemlerin biride yetiştirme ortamın havalandırılması işlemidir. Güneşli bir günde dış ortam soğuk olsa bile örtü altı koşulları bitki için optimum iklim koşullarının üstüne çıkabilir. Örtü altı koşullarında hava oransal nemimin % 60-90 arasında olması istenir. Hava oransal nemi optimum koşullardan aşağı düşerse verim ve kalite kayıplarına sebep olur. Üstüne çıkarsa hastalık ve zararlı yoğunluğu artar.
Erken sonbahar veya geç ilkbaharda havalandırma ile ortam sıcaklıkları yeterli düzeye düşmeyebilir Bu dönemlerde gölgeleme materyalleri ile sera gölgelendirilmeli ve ortam sıcaklığının düşmesi sağlanmalıdır.
Siyah Domates Yetiştiriciliği

3-Koltuk alma: Yaprak koltuklarından süren sürgünler 6-8 cm uzunluğuna ulaşınca, 1-1.5 cm’den kırılır. Bu uygulama ürünün kaliteli olmasını sağlar. Koltuklar alınmadığında meyve çok ve kalitesiz olur. Tek gövdeli yetiştiricilik en başarılı sonuçları verir.
4-Çiçek alma (seyreltme): Özellikle meyve iriliğini arttırma ve salkımda yeknasak meyve büyüklüğünü elde etmek için yapılır.
Tozlama ve döllemeye yardım: Domates böceklerle, özellikle seralarda bombus arıları ile tozlanmaktadır. Sera yetiştiriciliğinde özellikle kış ve erken ilkbahar döneminde meyve tutumu için değişik uygulamalara ihtiyaç duymaktadır. Aynı zamanda tozlamaya yardım için elle sarsma, vibratör ve basınçlı hava uygulaması yapılabilir. Bu uygulamalar için çiçek tozu gelişiminin iyi olması gerekmektedir.
Çiçek tozu gelişimi iyi değilse büyümeyi düzenleyici kullanılır. Büyümeyi düzenleyici olarak 4CPA, B-NOA kullanılır. 4CPA’yı 15-30 ppm dozunda 1 kez uygulamak gerekir. Fazla kullanılırsa meyve ve yaprakta şekil bozukluklarına neden olur. Olumsuz etkisi meme oluşumu
Hastalık ve Zararlı KontrolüHastalık ve zararlılarla en etkin mücadele yöntemi kültürel önlemlerdir. Normal domates yetiştiriciliğin de yapılan hastalık ve zararlı mücadelesi ile aynıdır.
HasatTüketim amacına ve tüketim merkezine uzaklığa göre meyveler toplanırlar. Meyveler dallarından toplanırken zedelenmemeli, uygun şekilde kasalara konulmalı ve çok fazla üst üste yığın yapılmamalıdır. Uygun boylamalar yapılmalı ve uzak yerlere gönderilecekse ön soğutma yapılmalı ve taşıma sırasında soğuk zincirinin kırılmamasına dikkat edilmelidir. Kahverengi ve siyah domatesler soğuk zincirde taşınarak tüketicilere ulaştırılması çok önemlidir. Çünkü içerdikleri yüksek antioksidan uygun sıcaklıkta muhafaza edilmezse yıkıma uğramaktadır. Buda besin değerini ciddi bir şekilde düşürerek bu domates çeşitlerinin içeriklerinden insanların daha fazla faydalanmasını engellemektedir.
Sadece Kayıtlı kullanıcılar yazı yazabilir.