Ziraat Mühendisliği Platformu

Hassas tarımla verim yüzde 100 artış gösterdi

Türkiye'de ilk olarak 1999 yılında başlanan hassas tarım çalışmaları ilk meyvelerini verdi. Hassas tarım uygulamasını ilk deneyen Çukurovalı çiftçi Mehmet Durdu Danişoğlu, teknolojik ölçümlerle büyük tasarruf sağladı

.Projenin ilk aşamasında 50 dönüm arazide buğday ekimi yapan Danişoğlu, Türkiye ortalamasında bir dönüm araziden 250 kilo buğday elde edilirken,hassas tarımla 500 kilodan fazla ürün elde etti. Danişoğlu, mısır tarlasında ise 19 ton gübre yerine 8 ton gübre kullandı. Projenin uygulamasını sağlayan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri Bölümü Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Ufuk Türker, Adana'da üç yıldan bu yana devam ettikleri projenin çok olumlu sonuçlar verdiğini ve amaçlarının hassas tarımı tüm Türkiye'ye yaymak olduğunu vurguladı. Hassas tarım uygulamasıyla toprağı uydudan, uçakla veya yer ölçüm cihazlarıyla analiz ettiklerini anlatan Türker, bu analiz sonrası toprağın ve bitkinin ihtiyacına göre gübre ve ilaç kullanıldığını ifade etti. Türker, sözlerini şöyle sürdürdü: "Şimdiye kadar öğrencilere ilacı, tarlada homojen ve eşit bir şekilde dağıtmayı söyledik. 1999'daki gözlemlerimizde bunun yanlış olduğunu, arazinin farklı verim potansiyeli bulunduğunu gözlemledik. Bu farklılık toprak tipinden kaynaklanıyor. Bu nedenle her noktaya aynı uygulamanın yapılması hem maddi anlamda hem de çevresel anlamda zararlı oluyor. Örneğin arazinin fosfor özelliklerine göre 3 kilo isteyen yer var, 5 kilo isteyen bölge var. Azot mesela; fazlası toprağı zehirliyor. Önemli olan, bitki topraktan ne kadar alabilecek. Belirli parametrelere göre bunu ayarlıyorsunuz. Hassas tarım bunu hesaplıyor. Arazinin yapısına göre nereye ne kadar gübre atılacağını belirliyor. 100 dönüm arazide metre metre hesap yapılabiliyor. Azotta ve fosforda ciddi tasaruflar sağlanıp verim artışı sağlanıyor. Bu çalışmada ilk amacımız gübrede etkinliği sağlamak. Çünkü gübre maliyetleri aşırı derecede arttı. Bitkinin ihtiyacı kadar gübre atıp, gerisini tarlada bırakmayıp çiftçinin tasarrufunu sağlıyoruz."
Adana'daki pilot bölgedeki çalışmalarında hem verim artışı hem de maliyetlerde tasarruf sağladıklarını söyleyen Ufuk Türker, projeyi yürüttükleri Mehmet Durdu Danişoğlu'nun arazisinde daha önce 20 ton fosfor kullanıldığını, ancak yaptıkları ölçümlerle arazinin aslında 6,5 ton fosfora ihtiyacı olduğunu tespit ettiklerini belirtti. Türker, bu sayede çiftçinin büyük bir tasarruf sağladığını, aynı zamanda da fazla fosforla çevreyi kirletmeyip, toprağı yormadıklarını  ifade etti.

Yeni proje 2009'da
Şu anda önceliklerinin gübre olduğunu bildiren Türker, ancak hassas tarımın tohum, hastalık ve sulama gibi daha geniş bir boyutu kapsadığını söyledi. Türker, "Hassas tarım çok geniş. Genel bir projeye bu yıl Mersin, Tarsus'da başlanacak. 10 binlerce dönüm arazide büyük bir proje başlatılıyor. Bu projede insansız hava aracı kullanılacak. Bu araçla elde edilen verileri çiftçi arazisinden görecek. Bitki besin durumu, bitkinin su stresi ölçülecek ve çiftçi ona göre hareket edecek" dedi.
İnsansız hava aracının ODTÜ'de imal edildiğini ifade eden Türker, dünyada tarımda bu teknolojiyi kendilerinden başka kullananın olmadığını dile getirdi. Mersin'de önümüzdeki yıl uygulanmaya başlanacak projeyle binlerce dönüm arazinin inceleneceğini anlatan Türker, 3 yılın sonunda Mersin'de çiftçilerin, tarlalarının analizlerini internetten görebileceğini belirtti. Bu projeyi tüm Türkiye'ye yaymak istediklerini dile getiren Türker, Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde insansız hava aracıyla ön çalışmaya başlayacaklarını iletti.
Tarım Bakanlığı'yla ortak çalışacaklarını bildiren Türker, kurulacak sistemin Tarım Bakanlığı sistemiyle uyuşacağını söyledi. Türkiye'de hassas tarım potansiyelinin çok yüksek olduğunu ifade eden Türker, başta TÜBİTAK olmak üzere, birliklerden, odalardan ve üniversitelerden destek gördüklerini sözlerine ekledi.

Tasarruf ve verim arttı
İlk olarak bir dergide hassas tarımı gördüğünü ve ilgisini çektiğini anlatan hassas tarımın ilk proje uygulayıcısı Adanalı çiftçi Mehmet Durdu Danişoğlu, kendisine yapılan proje teklifini kabul ettiğini söyledi. En çok giderinin gübre olduğunu bildiren Danişoğlu, 18-20 ton gübre kullanırken, hassas tarımla 7,5-8 ton civarı gübre kullandığını vurguladı. Projeden çok memnun olduğunu, giderinin aaldığını verim artışı yaşadığını dile getiren Danişoğlu, hassas tarımı Türkiye'nin dört bir tarafında duyan çiftçilerin kendisiyle irtibata geçtiklerini ve kendisine ilginin yoğun olduğunu söyledi. Danişoğlu, hassas tarıma uygun teknolojileri incelemek için Belçika'ya fuara gittiğini ve son teknolojiye sahip bilgisayarlı bir biçerdöver aldığını sözlerine ekledi. Danişoğlu, "Hassas tarımla birlikte tarlamın her noktasında aynı verimi almaya başladım. Yani tarlanın bir tarafında 400 kilo bir tarafında 800 kilo yerine, her yerde aynı verimi sağlıyorsunuz" dedi.

KLASİK TARIM

-Arazideki toprak karakteristikleri ve verim heterojen değişim göstermesine rağmen homojenmiş gibi işletilmekte (arazi topoğrafyası, toprak tipi, toprak özellikleri, toprağın verimliliği ve vb.).
-Bundan dolayı uniform girdi uygulanmakta.
-Ortalama bilgiye dayalıdır (toprak örnekleri birbirine tekrar karıştırılarak tek bir özelliğe indirgenmekte bu yüzdende alt bölge değişkenliklerini dikkate almamaktadır).
-Değişken tür ve miktarlarda uygulama yapılmamakta ve bu girdi arazideki alt bölgelerin bir fonksiyonu olarak ele alınamadığından ürün performansı arttırılamamaktadır.

HASSAS TARIM

-Arazideki toprak karakteristiklerini ve verimin heterojenliğini dikkate alarak işletilmesini sağlar (arazi topoğrafyası, toprak tipi, toprak özellikleri, toprağın verimliliği ve vb.).
-Bundan dolayı değişken oranlı girdi uygulamasına olanak sağlar.
-Spesifik bilgiye dayalıdır (Alana özgüdür). Her yerin özelliği kendine ait olmak üzere bütün alt bölge değişkenlikleri bağımsız olarak dikkate alınır.
-Değişken tür ve miktarlarda uygulama arazideki alt bölgelerin bir fonksiyonu olarak ele alındığından ürün performansını arttırma potansiyeline sahiptir.