Ziraat Mühendisliği Platformu

Ayçiçek yağı fiyatındaki rekor artış üreticiyi kanolaya yöneltti

Türkiye'de biyodizel üretimi için ekimi desteklenen kanola yağı, artan bitkisel yağ fiyatları karşısında sektörün alternatif ürünü oldu. Küresel ısınma, gıda spekülasyonu ve biyodizel kullanımı gibi etkenler nedeniyle geçtiğimiz yıl özellikle ayçiçek yağında yaşanan fiyat artışlarının ardından bitkisel yağ üreticileri ard arda ürün portföylerine kanola yağını eklemeye başladı.

Kanola yağının fiyatının ayçiçek yağına göre yüzde 20-25 daha ucuz olduğunu belirten Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Ahmet Edip Uğur, sektörün ayçiçek ve mısırdan sonra ağırlığını kanola yağına verdiğini ifade etti. Türkiye'nin yemeklik likit yağ tüketiminin 661 ton ayçiçek, 120 bin tonu ise mısır olmak üzere 850 bin ton seviyesinde gerçekleştiğini söyleyen Uğur, "Geçen yıl kanola yağı tüketimi 20 bin tondu. Bu yıl ise bunun 60 bin tona çıkması bekleniyor. Kanola yağı, ayçiçek ve mısırdan sonra yemeklik likit yağ tüketiminde üçüncü sıraya çıkacak" dedi. Kanolanın Türkiye'de biodizel üretimi için düşünüldüğünü anlatan Uğur, Türkiye'nin yağ açığı olan bir ülke olması nedeniyle kanolanın yemeklik yağda değerlendirilmeye başlandığını kaydetti.

Talep yeni tesis kurdurdu
Doğa Gıda AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Sarı, 2006 yılında itibaren ham kanola yağı ürettiklerini belirterek, yemeklik yağ üreticilerine hammadde temini sağladıklarını belirtti. Sarı, firmanın toplam ham yağ üretiminin yüzde 80'ini kanolanın oluşturduğu bilgisini vererek, "Şu anda günlük kapasitemiz 150 ton. Artan talebe cevap vermek adına eylülde günlük kapasitesi 500 ton olan yeni tesisimizi devreye sokacağız. Gelecek vadeden bir ürün olarak kanolaya ağırlık vereceğiz" dedi.

Aymar ağırlık kanolada
Geçen yıl kanola yağı üretmeye başladıklarını söyleyen Aymar Yönetim Kurulu Üyesi ve Pazarlama Direktörü Cihat Özyurt, pazarlama stratejilerini kanola yağı üzerine kurduklarını vurguladı. Ürün portföyünün 15 farklı yağdan oluştuğunu belirten Özyurt, "Üretimde yüzde 40'lık pay ile kanola yağı ağırlıkta. Bunu yüzde 35 ile ayçiçek yağı izliyor. İlerleyen yıllarda kanola yağının tüketimi artacak. Ayçiçekten kanola yağına geçiş var" dedi. Şirketin ürettiği kanola yağını Türk Kalp Vakfı'nın desteklediğini aktaran Özyurt, yüzde 15'lik pazar paylarının bulunduğunu kaydetti.

Yemek fabrikaları da tercih ediyor
Rafine vinterize yemeklik kanola yağı üretimini artırmayı hedeflediklerini belirten Küçükbay AŞ Satış ve Pazarlama Müdürü Kaya Büker ise ürünün catering sektöründe, tatlı üreticileri ve özel yemek fabrikaları tarafından yoğun olarak tercih edildiğini belirtti. Kuraklık nedeniyle, tarım ürünlerinde yaşanan rekolte düşüşünün en fazla bitkisel yağ üretimini etkilediğini hatırlatan Büker, "Türkiye'nin petrolden sonra en yüksek ithalat yaptığı kalemleri arasında yer alan yağ hammaddelerinde yüzde 100'e varan artışlar yaşandı. Fiyat artışlarında Çin ve Hindistan'daki alım gücünün artması ve yağ bitkilerinin biyodizelde kullanılması da etkili oldu. Bu durum, ayçiçeği yağı fiyatlarını da büyük oranda yükseltti. Yağ firmaları, ayçiçeği ya da mısır dışındaki yağların üretimine yöneldi. "
Kula Yağı Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Kula da, fiyat yüzünden 2008 Mart'ından itibaren kanola yağı üretmeye başladıklarını söyleyerek yıllık toplam 14-15 bin ton olan bitkisel yağ üretimlerinin ilk etapta yüzde 7'si kanola yağı iken şimdi yüzde 20'sini oluşturduğunu kaydetti.
Kristal Yağları Mali İşler Müdürü Christopher Dologh, 2008 Nisan'ında üretime başladıkları kanola yağının ayçiçek yağına alternatif ürün olacağını kaydetti.

Karışım yağa büyük ceza geliyor
Kanadalıların kolza bitkisinin genlerini değiştirip elde ettikleri kanola bitkisinden üretilen yağ, diğer yağlara katılıp sektörde karmaşaya da neden oluyor. TBMM Zeytin ve Zeytinyağı ile Bitkisel Yağlar Araştırma Komisyonu Başkanı Ahmet Edip Uğur, kanola yağının fiyatının düşük olması nedeniyle karışımda kullanıldığına dikkat çekerek, "Kanolanın fiyatı ucuz diye zeytinyağına, ayçiçek yağına karıştırmaya başladılar. Bunu önlemek için yasa tasarısı hazırladık. Karışım yapan üreticiye 20 bin YTL para cezası ile ticaretten men cezası var. Bu ürünlerin satanlara da bin YTL ceza verilecek" dedi.

Kanola yağına 22 kuruş prim var
Kanola ekiminin teşvik edilmesi üretimin uygun iklim taşıyan bölgelerde her geçen yıl artıyor. Kanola yağına verilen 22 kuruşluk primde çiftçinin ürüne olan ilgisini artırdı. Ahmet Edip Uğur, bu yıl Trakya'dan 50-60 bin tonluk kanola tohumu elde edileceğini ifade ederek, üründen bir yılda iki mahsul alınmasının ekim alanlarını giderek artırdığını belirtti. Uğur, "Türk çiftçisi kuraklık nedeniyle, ayçiçeğe oranla daha az su isteyen, buna karşın yüksek verim ve gelir sağlayan kanolanın üretimine yöneldi" dedi.

Düşük doymuş yağ oranına sahip
Kanola bitkisinin tohumlarından elde edilen kanola yağının benzerleri arasında en düşük doymuş yağ oranıyla tüketici için sağlık kaynağı olduğunu söyleyen Kaya Büker ise kanola yağının doğal anti oksidan E vitamininin yanı sıra; K vitamini de içerdiğini ifade etti. Büker, " Kolesterol ve kandaki yağ oranını düşüren, bağışıklık sistemini güçlendiren, damar tıkanıklıklarının oluşmasını engelleyen kanola yağı, kalp krizi riskini de önemli ölçüde düşürüyor" dedi.

Kanola yağının tüketimi (bin ton)